زمان تقریبی مطالعه: 13 دقیقه
در حوزه مدیریت مصرف آب بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم/حوزه آبی زاینده‌رود بسیار پیچیده است/مردم و مسؤولان باید در حوزه مصرف بهینه آب ورود پیدا کنند/امروز آب نیازمند فرهنگ‌سازی اصحاب رسانه و هنر در حوزه مصرف است
استاد دانشگاه صنعتی اصفهان با تأکید بر اینکه صنعت و کشاورزی کشور گوی سبقت در مصرف بیش از حد آب را از همدیگر برده‌اند، گفت: جمعیت امروز کشور ما خیلی بیشتر از گذشته نیازمند آب است.
حمیدرضا صفوی، رئیس پژوهشکده آب و فاضلاب دانشگاه صنعتی اصفهان ظهر امروز در حاشیه همایش ویژه آب با موضوع مصرف بهینه در سالن جلسات فرمانداری شهرستان شاهین‌شهر و میمه در گفت‌وگوی اختصاصی با پایگاه خبری صدای جویا، اظهار کرد: کشور ایران امروزه بر روی کمربندی خشکی قرار گرفته که این کمربند خشک به دلیل افزایش جمعیت و نیاز هر چه بیشتر به آب هر روز در حال خشک و خشک‌تر و یا کم آب‌تر شدن است.
وی با بیان اینکه اگر کمی عمیق‌تر یا دراز مدت‌تر به این فاجعه بزرگ یعنی تا سال ۲۰۵۰ به این مساله بسیار مهم نگاه کنیم نشان می‌دهد که هر سال از میزان بارندگی‌ها کمتر می‌شود. افزود: هم اکنون‌که نزدیک اواسط آذرماه ۱۳۹۶ قرار داریم به‌خوبی شاهد هستیم که تاکنون چند میلی‌متر باران بیشتر در استان اصفهان نباریده است و این یعنی زنگ خطر!
استاد دانشگاه مهندسی عمران، صنعتی اصفهان در ادامه با بیان اینکه کاهش بارندگی‌های سالیانه نشان می‌دهد که در منطقه ما بین ۲۰ تا ۴۰ درصد منابع آبی ما نیز در حال کم شدن هست، گفت: اگر در سطح کل دنیا به این اتفاق نگاه کنیم برخی از کشورها به دلیل جمعیت یا اقلیمی که دارند سالیانه به ازای هر نفر ۳۹۲۰ مترمکعب آب وجود دارد درحالی‌که این رقم در ایران ۱۶۵۰ مترمکعب و در اقیانوسیه ۶۵۰۰۰ هزار مترمکعب آب وجود دارد یعنی ۴۰ تا ۵۰ برابر کشور ما!
صفوی تصریح کرد: این رویدادها نشان می‌دهد درحالی‌که برای هر نفر ۶۲۱۰ مترمکعب آب تجدید پذیر هست این یعنی تقریباً یک‌پنجم آب شیرینی که در دنیا هست. بنابر این شرایط ما به‌گونه‌ای هست چندان نمی‌شود روی آن حساب باز کرد.
وی تأکید کرد: اگر استاندارد اجازه مصرف ۴۰ درصد منابع آبی کشور را داریم اما می‌بینیم این‌گونه نیست و در واقع داریم ۸۶ درصد آب خود را مصرف می نمائیم. در حالی که قرار بود ۴۰ درصد آبی که سالیانه به منابع آبی ما اضافه می‌شود مصرف شود.
رئیس پژوهشکده آب و فاضلاب دانشگاه صنعتی اصفهان بیان داشت: این اتفاقات در حال دادن هشدارهای بسیار مهمی است که ما وظیفه‌داریم به آن توجه کنیم. در شرایط خشک که ۱۳۵ میلیارد مترمکعب آب داریم نزدیک به ۹۰ درصد آن آب‌های سطحی و مابقی آب‌های زیرزمینی هست.
وی با بیان اینکه ما سالیانه تغذیه ۴۵ میلیارد مکعبی آب داریم درحالی‌که مصرفی ما بیش از ۶۵ میلیارد مترمکعب هست، تصریح کرد: این آمار و ارقام به‌خوبی نشان می‌دهد که ما ایرانی سالیانه نزدیک به ۱۰ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت آب داشته‌ایم.
صفوی اظهار داشت: این اضافه برداشت‌ها موجب شده است که سطح آب هر روز در کشور پایین و پایین‌تر برود. کیفیت آب کاهش پیدا کند، آب‌ها لب‌شور می‌شوند، رودخانه‌ها و تالاب‌ها هر روز در حال خشک شدن هستند و این مثال کسی که هزینه‌های مصرفی‌اش بیشتر از درآمدی که دارد هست.
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۰۰ نزدیک به ۱۲ میلیون نفر بودیم و در سال ۱۳۹۶ این جمعیت نزدیک به ۸۰ میلیون نفر رسیده است. گفت: جمعیت امروز کشور ما خیلی بیشتر از گذشته نیازمند آب است؛ یعنی اگر در گذشته نزدیک ۱۰۰ لیتر برای هر نفر آب کافی بود امروز این مقدار به بیش از ۲۱۰ لیتر رسیده است.
استاد دانشگاه مهندسی عمران، صنعتی اصفهان با تأکید بر اینکه صنعت و به‌خصوص کشاورزی ما در حوزه مصرف آب گوی سبقت را از همدیگر برده‌اند، خاطرنشان کرد: این اوضاع‌واحوال پیش‌آمده موجب شده است که سرانه مصرف آب یا همان خط قرمز به‌شدت کاهش یابد.
وی ادامه داد: با توجه به آماری که از سال ۱۳۲۷ تا هم‌اکنون داریم میزان بارش‌ها در کشور ۱٫۱ دهم میلی‌متر کاهش‌یافته و ۵٫۴ میلی‌متر نیز تبخیر آب زیاد شده است. این موضوع همان فشاری هست که هم اکنون بر روی منابع آبی ما وارد شده است.
صفوی با تأکید بر اینکه هر سال نیز ۴٫۱ دهم درصد دمای هوا افزایش یافته است، گفت: ممکن است عده‌ای خیال کنند که این ۴٫۱ دهم درصد رقم قابل‌توجهی نباشد اما در واقع این طور نیست و این اتفاق مثال کسی هست که به علت بیماری مثلاً ۳۷ درجه تب او افزایش یافته و هر دفعه نیز رقمی به آن افزوده می‌شود که بسیار نگران‌کننده است.
وی اظهار کرد: زمانی در نهادها و ادارات بیان می‌کردند که آب محور توسعه، بعد گذشت چند مدت اعلام کردند که آب کلید توسعه هست و هم‌اکنون آب شده محرومیت توسعه!
رئیس پژوهشکده آب و فاضلاب دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه بیشترین تکیه آب در شهرستان شاهین‌شهر و میمه بر روی استفاده از منابع زیرزمینی از جمله قنات‌ها و چاه‌هاست، متذکر شد: اگر نگاهی به ۶۰۹ منطقه مطالعاتی کشور بکنیم نزدیک به ۲۹۴ منطقه آن ممنوعه است؛ یعنی اجازه هیچ‌گونه برداشت آب زیر زمینی در این مناطق ممنوعه داده نمی‌شود.
وی تأکید کرد: اگر نگاه کنیم به تعداد چشمه‌ها، چاه‌های عمیق و قنات‌هایی که وجود دارد خواهیم دید فقط چاه‌ها ۳۴٫۴ و ۱۲٫۵ میلیون مترمکعب، چشمه‌ها ۱۷٫۴ و قنات‌ها ۶٫۳ میلیون متر مکعب آب تخلیه می‌کنند این همان ۶۵ هزار میلیارد مترمکعبی است که مجموعاً در حال برداشت از آب‌های زیرزمینی هستیم. در حالی که استاندار ما ۴۷ هزار میلیارد مترمکعب می‌باشد.
صفوی با بیان اینکه نزدیک به ۶۵ هزار چاه مجاز و غیرمجاز در کشور وجود دارد، گفت: اصفهان جزء مناطقی هست که در استفاده از منابع آبی آن محدودیت وجود دارد.
وی ادامه داد: هرساله وزارت نیرو آمار استان‌هایی که بیشتر آب‌های زیر زمینی را استخراج کرده‌اند منتشر می‌کند که استان اصفهان پس از استان‌های خراسان رضوی، فارس و کرمان در دهه اخیر، بیشترین برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی داشته است یعنی نزدیک به ۳۵۵ میلیون مترمکعب اضافه برداشت داشته‌ایم.
استاد دانشگاه مهندسی عمران، صنعتی اصفهان تأکید کرد: در این ۲۰ سال گذشته نزدیک به ۱۳۰ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت در حوزه آب‌های سطحی و زیرزمینی داشته‌ایم که این اتفاق نگران‌کننده است و نسل آینده را به‌شدت تهدید می‌کند.
وی با بیان اینکه چاه‌های مجاز و غیرمجاز به‌شدت اضافه برداشت دارند، بیان داشت: این اتفاق باعث می‌شود که سطح آب زیرزمینی به‌شدت کاهش و زمین‌ها نشست پیدا می‌کند.
صفوی به پدیده لوله زایی در کشور نیز اشاره کرد و گفت: پدیده افزایش لوله زایی در کشور نشان از کاهش سطح آب و نشست زمین است؛ و وزارت نیروها اعلام کرد که حوضه آبریز اصفهان و گاوخونی با ادامه کاهش شدید بارندگی و برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی تا سال ۱۴۰۰ یکی از حوضه‌های پرتنش آب در کشور خواهد شد.
وی تصریح کرد: با این اوضاع و احوال وضعیت آب در کشور، باید به فکر نسل آینده هم باشیم. هم اکنون ما دیگر قادر نخواهیم بود انتقال حوزه‌ای آب یعنی از مکانی به مکان دیگر داشته باشیم. بلکه الان به فکر تکنولوژی شیرین کردن آب افتاده‌اند و فردا بدون شک نیز از آب تصفیه‌شده پساب فاضلاب برای مصرف شرب استفاده خواهیم کرد.
استاد دانشگاه صنعتی اصفهان با تأکید بر اینکه در حوزه مدیریت مصرف آب بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم، بیان کرد: الآن در حوزه مدیریت تقاضا و مصرف باید پاسخ داد آب همینی که هست و باید با آن ساخت.
وی با بیان اینکه زمانی آب کالای مجانی بود، مدتی بعد آب یک کالای اقتصادی شد و هم‌اکنون آب به یک کالای بسیار نادر تبدیل شده است. اظهار داشت: زمانی خودکفایی در حوزه مواد غذایی بود هم‌اکنون به این نتیجه رسیده‌ایم که امنیت مواد غذایی را تأمین کنیم.
صفوی با یادآوری اینکه وزارت نیرو زمانی بحث کاهش مصرف منابع آبی را مطرح و هم‌اکنون به دنبال احیاء و تعادل بخشی آن راه افتاده است، گفت: آب یک مساله مهم چند وجهی است باید همه به‌خصوص مردم در حوزه مدیریت مصرف بهینه آب ورود پیدا کنند.
وی با بیان اینکه برخی از دانشمندان جهان بر این امر معتقدند که اختلاف بر سر آب در قرن ۲۱ باید با برنامه‌ریزی در مدیریت مصرف حل‌وفصل شود، تصریح کرد: حوزه آبی زاینده به علت ورود و خروج آب حوزه بسیار پیچیده‌ای هست.
استاد دانشگاه صنعتی اصفهان با تأکید بر اینکه برخی از صنایع استان اصفهان که با رویکرد ملی تأسیس شده اند، مصرف آب آن‌ها استانی است و این اتفاق بسیار نگران کننده هست، ادامه داد: در استان اصفهان نزدیک به ۶۳ درصد فولاد، ۲۴ درصد مواد پتروشیمی، نزدیک ۹ درصد و ۱۵ درصد نیز برق تولید می‌کنیم.
وی بیان داشت: هر چه که درگذشته از طریق تکمیل طرح‌های انتقال آب حوضه به حوضه هم چون راه‌اندازی تونل کوهرنگ اول و دوم آب وارد استان اصفهان شده است از آن طرف ابتدا خروجی چند برابر بوده است. و این نوع مدیریت آب یک نوع مدیریت یک‌طرفه می‌باشد.
صفوی با تأکید بر اینکه دست‌کاری اکولوژی منطقه مخاطرات جدی به همراه خواهد داشت، متذکر شد: در این چند سال گذشته نزدیک به ۸۰۰ میلیون لیتر مکعب آب کم آورده‌ایم و از نشان های آن می‌توان به خشک شدن تالاب‌ها، کاهش حق آبه کشاورزان، کاهش سطح آب ذخیره‌شده در پشت سدها و غیره اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه نزدیک به ۲٫۵ میلیارد متر مکعب در این چند سال اخیر از آب‌های زیرزمینی کاهش‌یافته است، گفت: برداشت‌هایی که امروز از بالادست اتفاق می‌افتد ما دیگر نمی توانیم شاهد داشتن یک آب سالم و روان باشیم.
رئیس پژوهشکده آب و فاضلاب دانشگاه صنعتی اصفهان تصریح کرد: اقداماتی که می‌توان برای کاهش مصرف آب انجام داد یکی تغییر در روش زندگی و مدیریت مصرف آب در کالاهای مختلف است چراکه یک کاغذ A4 نزدیک به ۱۰ لیتر آب می‌خواهد تا درست شود، به همین جهت خانم در خانه نقش بسزایی در مدیریت مصرف آب‌دارند، دوم پای کار آمدن همه نهادها و سازمان‌ها در کشور، گرفتن سوم تصمیمات ملی و بین‌المللی برای این مقوله بسیار مهم است.
وی با بیان اینکه برای مصرف بهینه در همین آب موجود که داریم چند دسته اقدامات از جمله فنی و مهندسی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی می‌توان انجام داد که بسیار تاثیر گذار است. گفت: منطقی کردن قیمت آب در کشور می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش این ماده بسیار حیاتی داشته باشد.
صفوی با بیان اینکه در بخش کشاورزی اقدامات برای کاهش مصرف آب بسیار گسترده است، اظهار داشت: جلوگیری از مصرف بهینه آب، استفاده از روش های نوین کشاورزی، بحث آموزش و ترویج، ساخت استخرهای ذخیره، استفاده از پوشش مالچ، استفاده از منابع آب متعادل، خاک‌برداری حفاظتی و به خصوص توسعه کشت گلخانه‌ای در کشور از جمله این دسته اقدامات خوب می‌تواند باشد.
وی با تأکید بر اینکه باید بپذیرم که حال و روز آب در کشور چندان تعریفی ندارد، افزود: فرهنگ‌سازی در بین خانواده‌های ایرانی برای استفاده از مصرف بهینه آب بسیار تاثیر گذار است.
انتهای پیام/ج
کد خبر :14232
منتشر کننده خبر :
مرتبط با
جغرافیای ایران با کلید
ما را دنبال کنید:
