رابطه مادیت و معنویت در زندگی

به گزارش پایگاه خبری صدای جویا از اصفهان، فرهاد همتی پژوهشگر حوزه مسائل اجتماعی و سیاسی طی یادداشتی با عنوان «رابطه مادیت و معنویت در زندگی» به شرح زیر آورده است؛

هدف و فلسفه زندگی انسان به‌عنوان یک موجود خردمند تکامل و تعالی معنوی است. این تعالی و تکامل در دو بعد نظری و عملی صورت می‌گیرد.

ازآنجاکه انسان موجودی خردمند است، اگر خود را از اسارت اتوریته‌ها و مراجع اقتدار بیرونی آزاد کند و جستجوگر بی‌وقفه حقیقت باشد، می‌تواند هم در بعد نظری پیشرفت کند و هم با آزادی در بعد عملی رشد نماید و به رشد و توسعه جامعه خود کمک کند.

معنویت در اینجا ربطی به مباحث متافیزیکی و ماوراءالطبیعی ندارد. بلکه معنویت در مقابل و نه در تضاد با مادیت است.

جهان هستی پیش از اینکه از ماده تشکیل شده باشد از نقطه آغاز و لحظه بیگ بنگ از حوادث و رویدادها و انرژی و حرکت تشکیل شده است.

لذا جهان هستی در ابعاد ماکروفیزیک تا میکروفیزیک در حرکت و سیلان دائم است. اما از نظر علمی و معرفت‌شناختی نمی‌توان برای  آن هدف یا پیشرفت قائل شد.

این ما هستیم که چون خردمند و آزاد و صاحب اراده و اختیار هستیم می‌توانیم برای خود هدف تعیین کرده و پیشرفت کنیم.

جستجوی حقیقت، کسب فضیلت، حس تعهد و مسئولیت، تعیین هدف، پیشرفت و...نقد خود در همه این امور تبدیل مادیت به معنویت است.

در فرایند جستجوی حقیقت و کشف قوانین هستی و کسب دانش، در واقع در حال تبدیل مادیت به معنویت هستیم.

علم و دانش و حقیقت امور معنوی هستند که محصول رابطه انسان با پدیده‌های مادی است.

هوش سرشار، قوه خلاقیت و ابتکار، حافظه و تأمل انتقادی منحصربه‌فرد، به شکلی سازماندهی شده و ساختارمند در مغز انسان تعبیه شده است.

این ساختار منحصربه‌فرد اطلاعات را از طریق حواس پنج‌گانه می‌گیرد و پس از تحلیل داده‌ها حواس پنج‌گانه را به سمت‌وسوی کسب حقیقت  رهنمون می‌شود.

مغز انسان به‌عنوان تکامل‌یافته‌ترین عناصر مادی، باز هم از طریق ماده عالی و حواس پنج‌گانه وقتی در حال کشف قوانین جهان هستی مادی است، در واقع در حال تبدیل مادیت به معنویت است.

دانش، حقیقت، اراده معطوف به اخلاق، یعنی ابعاد نظری و عملی انسان از رابطه مادی، معنویت می‌سازد.

تأکید روی معنویت به این دلیل است که تلاش انسان برای امرار معاش و موفقیت و کسب ثروت و قدرت خیلی نمی‌تواند نشانه تمایز انسان از حیوانات باشد.

نهایتاً نشانه باهوش‌تر و تواناتر و دوراندیش‌تر بودن انسان نسبت به سایر حیوانات است. اما همه آنها تلاش‌هایی در حد غرائز مادی است که در حیوانات نیز در سطح پایین‌تری وجود دارد.

به همین دلیل انسان اگر از خودخواهی و قدرت‌پرستی و استبداد که محصول جهل و خودبینی و نزدیک‌بینی است، نتواند با کسب حقیقت و شناخت علمی و فعل اخلاقی فراتر برود و در سطوح نیازهای محدود مادی بماند، قدرت تخریب و ویرانگری او چنان که تاریخ گواهی می‌دهد، از حیوانات بسیار مخرب‌تر می‌شود.

همیشه امور نرمال و طبیعی چون ناموس طبیعت و هستی است، خیلی جلب‌توجه نمی‌کند و دیده نمی‌شود.

اما امور آنرمال و ناهنجار و غیرطبیعی چون اتفاقی و موردی هستند و درد و رنج و صدا دارد، توجهات را به خود جلب می‌کند و تبدیل به خبر می‌شود.

 به همین دلیل قدرت‌طلبی و زورگویی و جنگ و استبداد دیده می‌شود. دیده‌شدن این امور باعث شده است که برخی از فلاسفه پیرامون آن نظریه‌پردازی کنند و هدف و فلسفه زندگی انسان را کسب قدرت بدانند.

آنان حتی کسب علم و دانش را کسب نوعی از قدرت می‌دانند و حقیقت را توهم و دروغی بیش نمی‌دانند.

اشتباه این دسته از فلاسفه این است که بین زور و قدرت با توانایی تفاوت نمی‌گذارند. کسب حقیقت و کشف علم انسان را توانا می‌کند، بدون آنکه الزاماً به‌زور و قدرت و استبداد منجر شود. زور مجازی است که‌ به‌جای حقیقت نشسته است و موجب این توهم شده است که‌ برای‌ زور و قدرت اصالت و حقانیت قائل شویم. زور و قدرت محصول نزدیک‌بینی کودکانه‌ای است که از جهل ما ناشی می‌شود.

این توانایی در وضعیت مجازی و غیرحقیقی می‌تواند تبدیل به ابزار قدرت و زورگویی شود و در وضعیت حقیقی و طبیعی می‌تواند فرایند تبدیل مادیت به معنویت را تسهیل کند.

لذا انسان تنها موجودی است که با خرد انتقادی خودبنیاد و آزادی خودبنیاد با کسب حقیقت و شناخت علمی می‌تواند از سطح نیازهای مادی و خودبینی و محدودیت‌های غریزی اولیه فراتر برود و زیست حیوانی را تبدیل به زندگی معنوی انسانی بکند و به انسان خودبنیادی تبدیل شود که از بند بندگی هر قدرتی آزاد و رهاست و خود خویشتن را رهبری می‌کند.