آیا افاغنه ایران را تسخیر کرده‌اند؟

به گزارش پایگاه خبری صدای جویا از تهران، یدالله کریمی‌پور عضو هیئت‌علمی و استاد دانشگاه خوارزمی طی یادداشتی با عنوان «آیا افاغنه ایران را تسخیر کرده‌اند؟» به شرح زیر آورده است؛

طی طرحی مدنی و بدون دستیابی به جنگ، شهروندان افغانستانی همه عرصه‌های کسب‌وکار و نیروی کار بخش‌های تولیدی - خدماتی ایران را در دست گرفته‌اند. درحالی‌که امواج هجوم بی‌وقفه پناهندگان به‌سوی ایران روان است، میزان زایش و بچه‌آوری پناهندگان چندبرابر ایرانیان می‌باشد. این در حالی است که ایران خود کشور مهاجرفرستی شده و نرخ زادآوری ایرانیان روبه‌کاهش نهاده است؛ بنابراین طی سال‌های آتی، شاید تا یک دهه دیگر، اتباع افغانی بر ایران چیره شده و مقدرات مملکت را در دست گیرند.

این چکیده محافظه‌کارانه ای از باورها و دیدگاه دلواپسانه ایرانیانی است که خطر پناهندگان افغانستانی برای ایران را بیش از هر پدیده دیگری می‌پندارند. اما:

۱- چند درصد جمعیت کشور

بالاترین نرخ رسمی شمار پناهندگان افغانستانی در ایران 4/5 میلیون تن برآورد شده است. در برخی منابع این رقم تا 6  میلیون هم آمده است. با پذیرش شایعات و حدس و گمان‌های عوامانه، فرض می‌گیرم 10 میلیون افغانستانی در ایران مستقرند. در این صورت با احتساب جمعیت 87 میلیونی ایران و افزودن 10 میلیون پناهنده، نسبت آنان در کل جمعیت کشور به 10/3% می‌رسد؛

۲- دیگر کشورهای تسخیر شده

از جمعیت 9/2 میلیونی امارات متحده عربی، 8/7 میلیون خارجی و تنها 1/4 میلیون تن اماراتی هستند یعنی ۸۸ درصد جمعیت این کشور. امارات مهاجر پذیر ترین کشور  جهان دانسته می‌شود. همچنین از 2/6 میلیون جمعیت قطر، 2/3 میلیون، مهاجرند. در برخی منابع رقم اتباع خارجی قطر، 88% تخمين زده شده است. هم چنین درصد مهاجران در بحرین، کویت، عربستان و عمان به ترتیب 45%، 65%، 38% و 55% هستند. (مأخذ: حاجیانی، آبراهیم؛ مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه). بر این پایه، هر 6 کشور حوزه جنوبی خلیج‌فارس با وجود درصد اندک شهروندان بومی، باید تسخیر شده پنداشته شوند. نه؟! ولی چرا در این کشورها بحث مهاجران، ‌ مقوله‌ای عمده، اصلی و پر خطر برای یکپارچگی ملی محسوب نمی‌شود؟ پاسخ در گزاره‌ای کوتاه نهفته است: این ملت - دولت‌ها سازماندهی شده‌اند. ملتی که سازمان‌دهی شد، حتی چنان چه 95% باشندگانش را مهاجرین تشکیل دهند، مصون خواهد ماند؛ بر عکس ملت بی‌سامان و بی سازمان، با 95% بومی هم آشفته و درهم‌وبرهم است؛

۳-بسترهای تکوین پناهندگی

چرا افغانستانی‌ها به ایران، پاکستان، کشورهای جنوب خلیج‌فارس و ده‌ها کشور دیگر پناهنده می‌شوند؟ چرا امواج مستمر مهاجرت از افغانستان به فضاهای پیرامونی در جریان است؟ فارغ از غرق‌شدن در گرداب سناریوهای توطئه که مرا بدان راه نیست، بستر تکوین کوچ از مبدأ به مقصد، مبتنی بر سه انگیزه موقت بنا شده است:

- جستجوی فضایی مناسب‌تر برای یافتن کار و درآمد بیشتر در مقصد؛

- جستجوی فضایی مناسب‌تر برای دسترسی به امنیت و آرامش در مقصد؛

- فرار از خانه و کاشانه به دلیل نداشتن امنیت شغلی - درآمدی، بسته‌تر بودن فضای زندگی در مبدأ.

در واقع دو عامل گریزاننده و جذب‌کننده مبدأ و مقصد در این مسیر دخیل‌اند. ببینید در حال حاضر وضعیت امنیت کسب‌وکار و زندگی در افغانستان چقدر تحمل ناپذیر شده که مردمش ناگزیر به کوچیدن به جمهوری‌های اسلامی ایران و پاکستان می‌شوند؟!!! چنان چه فضای درونی افغانستان به دلیل رشد بالای اقتصادی متحول شده و آرامش و امنیتی نسبی بر فضاهای زندگی مستولی شود، به گمانتان موج پناهندگی کمتر و حتی ایستا نخواهد شد؟ از کجا معلوم تا دهه آینده، افغانستان مانند امارات و عمان و ترکیه، به مقصدی برای ایرانیان جستجوگر کسب‌وکار و امنیت تبدیل نشود؟

۴- افغانیش آرزوست

ایران 15 همسایه دارد؛ تا کنون چند تن عرب کویتی، اماراتی، مسقطی، بحرینی، اماراتی و سعودی دیده‌اید که به‌عنوان نیروی کار در ایران بیل بزنند، یا با مته در خیابان گودبرداری کنند؟ چند تن ترک، ترکمنستانی، آذربایجانی، ارمنی، روس و قزاق را دیده‌اید که در گاوداری، مرغداری، جاده و تونل‌سازی کار کنند؟ چرا کارفرمایان در بدر در پی نیروی افِغانی هستند؟ حتی گاه با مزد بیشتر. مگر نه این که بخشی از دلایل جذب افغان‌ها در بازار، وجدان کاری، امانت‌داری، سخت‌کوشی و اطاعت‌پذیری است؟ خب چرا با وجود این خوانش گسترده، امواج کوچ افاغنه قطع شود؟ مگر نه این که فضای کسب‌وکار جاذب و دلخواه آنان است؟

۵- هم‌زبانی

یکی دیگر از دلایل جذب سریع نیروی کار افغانی در بازار کسب‌وکار ایران تشابه و دیرپایی گسترده فرهنگی - زبانی دو کشور است. چرا بازار کسب‌وکار ایران، در پی جذب بنگلادشی‌ها، خمرها، هندی‌ها، پاکستانی‌ها و...که 80% نیروی کار کشورهای جنوب خلیج‌فارس را در دست دارند، نیست؟ به گمانتان پاسخ این پرسش در دیرنگی قرابت گسترده فرهنگی بین دو کشور نیست؟